sábado, 13 de junio de 2009

Sabela

Cando eu andaba no estudo era un mozo das romerías, bailador e divertido. Non había festa na vila, nin nos arredores, onde non aparecese danzando como un trompo esgarabelleiro. Ai, aqueles valses, aquelas mazurcas, aquelas polcas e aquelas habaneras!
Entón o agarradiño aínda era un pecado venial, e bailábamos con tino, para que os vellos non refungasen.
As mozas acorazaban o corpo cos xustillos e non consentían o arrimo; pero arrecendían a roupa gardada con mazás e a carne lavada con xabrón de rosas. Os mozos bailábamos por darlle gusto ás pernas, e contentábamonos co cheiro...
Había na vila unha rapaza do meu tempo, xeitosa de corpo, feitiña de cara, leda de xenio, traballadora de condición, pescantina de oficio e limpa de conducta, pero picante nos decires.
As súas verbas tiñan o labio salgado dos mariscos. Os decires escentilaban contentamento, e nos seus arredores non podía medrar a tristura. A risa facíalle goios de amor nas fazulas, poñíalle pintiñas de malícianos ollos e brilo de nacra nos dentes. Os andares, arfados e velaíños, facían no aire ronseis de gracia. Andaba descalza, e os engados da súa carne non tiñan segredo para os ollos de ninguén. Os pés lenes, as pernas brancas, os brazos redondiños. O corpo era un gran corazón prisado. Cantaba coma un xílgaro e bailaba coma un argadelo.
Era a rapaza máis fermosa da vila, e dábase conta do seu poderío. Escarolábase, bulrona, cando os señoritos forasteiros lle facían a rosca e revíase, compasiva, cando os mozos do seu igoal criaban o pasmo.
Ela gustaba de contar na ribeira os perigos en que se metía, e as pescas estordegábanse de risa cos ditos da rapaza, que descobría, de miúdo, tódalas súas enchoiadas amorosas. Ela gustaba de alcender fogueiras e logo apagalas, e nos seus feitizos de serea morrían os fumes dos señoritos e as olladas dos mozos mariñeiros. Era dona de si e viveu sempre ceibe de marmuracións.
Nos días de festa parecía outra. A saia longa, a chambra de froles, o pano de oito puntas. Unha lazada verde na trenza do pelo. A cara con certo remilgo de señoritinga. Os andares coutados, por mor dos zapatos... Deica bailar tres veces non xurdía na súa face a risa escachada dos días soltos. No retorno da festa entraba na casa cunha cantiga nos beizos e cos zapatos na man.
A primeira vez que bailei foi con ela.
Eu adicábame, nos meses de vacacións, á vida de gandaia, e cando me fixen mozo quixen ser un tunante; pero non sabía bailar de modo. Eu reloucaba por deprender ben o agarradiño e locirme nas romerías; pero non lle daba xeito ás pernas.
Un día atrevinme:
-¿Qués que botemos esta polca?
-E ti sabes?
-Imos ver.
A rapaza comprometeuse a enseñarme, i eu pagáballe coa miña ledicia de estudante. Empecei dando voltas á dereita. Ela levábame... “Agora dous pasiños de lado”. “Agora outra volta”. “Dálle máis aire ó corpo”. “¡Non saímos do sitio!”. “¡Ai, qué burro!”. “Así, home, así”. “Agora vai ben”.
Pouco a pouco fun deprendendo, e non tardei en bailar valses e mazurcas con certa maestría. Dispóis xa me fixen bailador e aproveitaba tódalas tocatas; pero afeito á miña compañeira non tiña gusto en bailar con outras. De remate os dous fixemos unha das mellores parellas.
A rapaza e máis eu estábamos unidos polo baile, i eu ríame, a cachón, dos seus ditos. Queríamonos ben; pero non sentíamos desacougos amorosos. Se chegase a poñer ollo na súa fermosura burlaríase de mín coma dos demáis.
Con todo a miña nai reprendíame:
-Ti non es quen para comparar coa Sabela. ¿Por qué non bailas con todas? Sempre coa mesma, sempre coa mesma! oles nen ti lle fas favor a ela nen ela cho fai a ti.
-Baila moi ben, ¿sabe, miña nai?
-Bailará; pero ela é unha pesca e ti es un estudante. O baile é cousa do demo e Sabela é unha boa rapaza. Probe de ti como non a respetes.
Miña nai, como tódalas nais, coidaba que o seu fillo era un Tenorio; pero a honradez de Sabela gardábase detrás de catro muros de canteiría.
Marchéime da vila cangando cun tiduo universitario, e as preocupacións do meu vivir arredáronme das troulas. Perdín a mocedade, fíxenme home; o baile chegou a parecerme cousa de parvos, e fai moitos anos que nin tansiquera vexo bailar.
Do tempo de estudante non gardei un recuncho para as lembranzas de romería, e Sabela esvaéuseme da memoria.
Cando se proclamou a República lanceime á política e saín diputado das Constituíntes. A miña vila quixo agasallarme e alá fun eu.
Desembarquei baixo o estrondo das bombas e antre o entusiasmo dos vellos amigos, que acugulaban o peirán e a ribeira. O azougamento non me deixaba camiñar, e se sodes sentimentaes comprenderedes a miña emoción, porque a vila natal non é coma tódalas vilas.
Cheguei á casa de meus pais, e na veira da porta vin a unha muller... Era gorda de ventre, de pernas e de brazos; a cara inflada e bermella; a boca sen dentes; a postura de regateira.
Miroume, fite a fite, cos ollos mergullados en bágoas, e ó pasar acarón dela, sióume con voz estremecida estas verbas: "Meu bailador"


Castelao


No encontré una traducción y sé que lo destrozaría demasiado haciéndolo. Recordé "Sabela" (una de las primeras cosas que leí de Castelao en a saber el libro de texto de qué año) enviando un mail a Rosalie que está haciendo un trabajo sobre Manolo Rivas y quería información sobre Castelao.

Supongo que no entenderéis todas las palabras, puede que sólo la mitad, pero es lo bastante corto como para intentarlo. También lo bastante bonito y lo bastante triste. Amar a Castelao debería ser imperativo. Aunque se sea de fuera y no se le entienda del todo.

15 never more:

Rotter dijo...

entendi mas de la mitad
:(

me hubiera gustado entenderle a todo

Xose dijo...

Estoy totalmente de acuerdo contigo. Recuerdo perfectamente todavía cuando leí este cuento por primera vez. Tenía once años, era verano, estaba en casa de mis abuelos y mi tío me trajo un libro de su biblioteca porque había agotado los míos...

CAT dijo...

Creo que le he entendido a algo o_O, aunque suena bonito cuando lo tratas de leer en voz alta, hay muchas cosas que me gustan como suenan aunque no tengo la menor idea de lo que dicen.

Me disculpo en nombre de mi amio hostil, aveces puede ser un poco agresivo. A las mulas no las conocen aveces ni en mi país. Yo tambien me pregunto porque al tamaño más pequeño de mulitas siempre le ponen un alfiles en vez de patas, una vez un amigo creyó que era un cisne.

La necesedad y un poco de sentido común me parecen cosas muy buenas, hay veces que uno no debe quitar el dedo del renglón. Y mi rollo con el celuloide de hace unas semnas fue porque me gustan mucho los polímeros y me dieron ganas de subir una investigación que hice, proximamente subiré mi trabajo sobre las Bog mummys, me he vuelto fan de las momias.

Saluditos

terry dijo...

Meryone, entendí creo, bastante, las historias se repiten, bien sea en Galica, bien sea en Andalucia. La lengua no es el problema, es la actitud y comportamiento de una sociedad hipócrita que se sustenta en los pilares de la mentira.

Besos.

Rubén Darío Carrero dijo...

Castelao, te lo debo!

Besos!

pd: Qué música le colocarías a tu blog?

Lalo dijo...

Entendí casi todo... pus si el español y el portugués comparten un montón de cognados =°



















¿Si es portugués, verdá?

nosoyyo dijo...

:)-- q gusto q te guste eso, X).. algo se pudo entender, si yo lo hubiese encontrado primero lo hubiese posteado antes :).. me gusto tu bliog, te agrego..

salu2..

Kyuuketsuki dijo...

Me enseñas gallego???

='(

Anónimo dijo...

Lo entendí todo (y lo que no entendí lo busqué en un diccionario, carallo!). Y no voy a incidir más en el tema lingüístico...
Dices que es bello y triste. Bello indiscutiblemente. ¿Triste? ¿Porque pasó la juventud y el cuerpo de la moza se "estropeó"? Eso no es triste, eso es normal. Lo triste sería pretender que no suceda. (Me tendrías que haber visto a mí con veinte... ¡Pues no era yo nadie! ;P)
Beicos

Sergio dijo...

Cierto. La mitad de la historia me la roba mi ignorancia de la lengua. Pero ya voy conociendo al autor que no hace mucho, por cierto, me recomendabas desde este blog. Y si hablamos de recomendaciones, no sé si debería volver con el asunto pero es que ahora soy yo el que está medio obsesionado con Panero. Eres bastante responsable de mi nueva manía literaria. Yó, que lo tenía medio perdido en el subconsciente ahora lo busco en obra y en persona. Y lo he encontrado, por cierto.

Ardilla... dijo...

Después de un par de lecturas (la segunda producto de la primera, la primera de... no sé), me parece que sí es triste.

"Meu bailador". Quién habrá sentido más nostalgia con esas palabras: ella, bailadora o él, estudiante?

una tal Eliana dijo...

del todo no entiendo nada ultimamente.
besos mery besos!

(+_+) ... dijo...

Yo soy otra que no comprendio la totalidad del texto, pero supongo que mis indicios de catalán e italiano ayudaron un poquito.

:) como siempre es un placer¡¡¡


Muchos besos...

P.D. Panero es insuperable a mi condición humana... jajaja... también Gauguin y Kafka, ¡¡No somos culpables del hechizo que rocian en nuestras almas!!!

jess dijo...

Claro, las traducciones matan el espíritu con el que fue escrito.

No deberían existir.
Si alguien quiere leer a algún extranjero, que aprenda su lenguaje.

Perdón por la ausencia horrible linda!!
El trabajo me ha comido las últimas dos semanas!!

Abrazos hermosísima Meryone!

Meryone dijo...

voy poco a poco a veros a todos, como hago normalmente

estoy con poco tiempo, lo siento